Chile to kraj, który jako pierwszy otworzył drzwi i wprowadził południowoamerykańskie wina na światową scenę. To, co kiedyś było znane jako centrum tanich, opartych na promocyjnych cenach win poniżej 40 zł, stało się teraz miejscem docelowym dla wysokiej jakości win premium, które mogą stanąć w szranki z najlepszymi reprezentantami z Napa i Bordeaux. Zachowując przy tym swój zabójczy status wartości. Tym, co definiuje chilijski przemysł winiarski, jest jego geografia. Od wzburzonego Pacyfiku rozbijającego się o wybrzeże, przez słoneczne doliny śródlądowe, po strzeliste Andy.
Historia
By zrozumieć chilijskie winoogrodnictwo, musimy cofnąć się do czasów hiszpańskich konfiskatorów. Hiszpanie sprowadzili pierwsze sadzonki winorośli do Chile w XVI w. Przez kolejne 300 lat wina te były produkowane i spożywane głównie przez miejscowych. Następnie w drugiej połowie XIX wieku, kiedy zabijająca winorośl filoksera zaczęła pustoszyć Europę. Europejscy imigranci szukali bezpieczniejszego miejsca do sadzenia winorośli, miejsca, które nie było dotknięte filokserą. Bezpieczną przystań znaleźli w Chile. Chile jest naturalnie chronione ze wszystkich stron. Pustynią od północy, oceanem na zachodzie, Andami na wschodzie i Patagonią na południu.
Europejscy imigranci przywieźli więc swoje winorośle tutaj aby bezpiecznie uprawiać winogrona. To właśnie dlatego tak wiele chilijskich win produkowanych jest dziś z odmian uprawianych w Bordeaux: cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, petit verdot, malbec, carménère. Chile jest obecnie jednym z niewielu miejsc na świecie z oryginalnymi europejskimi, nieszczepionymi sadzonkami, ponieważ tutejsi winiarze nigdy nie musieli szczepić swoich winorośli na amerykańskich podkładkach odpornych na filokserę. Czy dzięki temu powstają tutaj lepsze wina? Chilijscy winiarze są o tym przekonani.
Jednak całe produkowane wino było następnie spożywane w granicach Chile, aż do lat 90-tych, kiedy to kraj zaczął eksportować do reszty świata. W końcu Chile miało mnóstwo wina, więc dlaczego nie zacząć sprzedawać jego części za niską cenę? Kraj szybko zyskał reputację producenta wysokiej jakości wina, poniżej 40 zł. Aczkolwiek o wiele lepsze niż wino za 40 zł z jakiegokolwiek innego kraju. Na początku XXI wieku chilijscy winiarze zaczęli zadawać sobie pytanie: „Czy możemy być czymś więcej?”. Czy możemy wykorzystać kapitał i know-how, które zbudowaliśmy i zastosować je do produkcji win premium, przesuwając siebie i nasze terroir do granic możliwości? W ciągu ostatnich 15 lat Chile stało się centrum niewiarygodnych win ze średniej i wyższej półki cenowej. Często pokonując konkurencję. Ale to, co może być jeszcze bardziej niewiarygodne, to niezwykła geografia Chile. To pozwala na produkcję win pierwszej jakości.
Geografia
Gdybyś nie wiedział, to Chile jest ogromne i jednocześnie malutkie. Jest to najwęższy kraj na świecie o szerokości około 185 km. Można go przejechać ze wschodu na zachód w ciągu jednego popołudnia. Z północy na południe, mimo że ma ponad 4300 km długości, to podobna odległość jak z Lizbony do Moskwy. A te naturalne cechy geologiczne, o których wspomniałem wcześniej, góry i woda, sprawiają, że uprawa winorośli jest tu dziecinnie prosta. Znaczna część kraju ma klimat śródziemnomorski podobny do kalifornijskiego, dość suchy z dużą ilością słońca. Dzieje się tak, ponieważ bryza znad Oceanu Spokojnego z Prądu Humboldta na zachodzie spotyka się z suchym, chłodnym powietrzem z Andów na wschodzie. Łączą się one w środku i wytwarzają przyjemną mgłę, która chłodzi winorośl w nocy. A kiedy wychodzi słońce i mgła znika, pozostaje ciepły, suchy dzień do uprawy winorośli. Nie można prosić o lepsze warunki. Chile produkuje około 13 ml hl wina rocznie, mniej więcej tyle samo co Argentyna czy Australia.
Etykieta
W przeciwieństwie do win europejskich, większość win chilijskich ma winogrona wymienione bezpośrednio na etykiecie. Gdy szczep jest wymieniony na etykiecie, oznacza to, że zgodnie z prawem butelka musi zawierać 75% lub więcej tej odmiany. W praktyce jednak zazwyczaj stanowi ona co najmniej 85%, aby zachować zgodność z europejskimi przepisami dotyczącymi dystrybucji. Tak więc wiedza o tym, jaki szczep znajduje się w butelce, jest łatwa. Trudniej jest nauczyć się mapy. Sześć głównych regionów winiarskich to Atacama, Coquimbo, Aconcagua, Central Valley, South i Austral. Ale to, co zwykle zobaczysz na etykiecie chilijskiego wina, to jeden z 18 podregionów, a co zadziwiające, każdy z nich to dolina.
Regiony
Doliny tworzą doskonałe mikroklimaty do uprawy winorośli i chociaż podregiony są mapowane z północy na południe, prawdziwa historia to wschód na zachód, ponieważ bez względu na to, w którym podregionie się znajdujesz, winorośl znajdzie się w jednej z trzech stref klimatycznych: Costa, w pobliżu wybrzeża, Entre Cordilleras, w środku lub Andes, w pobliżu gór. Na wybrzeżu występują winogrona lubiące chłodny klimat, takie jak sauvignon blanc, chardonnay i pinot noir, na które wpływ ma silny wiatr z nad oceanu. W środkowej części jest najcieplej i najłatwiej dojrzewają winogrona. To tutaj wiele chilijskich winnic rozpoczęło swoją działalność, a niektóre z najstarszych winnic w kraju znajdują się właśnie tutaj, głównie cabernet sauvignon, merlot i carménère. W pobliżu Andów coraz więcej winiarni podejmuje wyzwanie sadzenia winorośli, u podnóża gór. Znosząc ryzyko mrozu, ponieważ to tutaj powstają jedne z najbardziej dynamicznych win, zwłaszcza wysokiej jakości carménère.
Chrupiące sauvignon blanc i świeże style chardonnay to najczęściej sadzone białe winogrona w Chile. Ale ogólnie rzecz biorąc, gdy mówimy o chilijskich winach, czerwony jest królem. Hiszpański szczep pais był najczęściej sadzonym czerwonym szczepem, który objął tron i prowadził zarówno w produkcji masowej, jak i szlachetnej. Obecnie jego ilość to 9% produkcji przemysłu winiarskiego Chile, pierwszeństwo objął cabernet sauvignon z wynikiem 36%. Cabernet może być butelkowany samodzielnie lub mieszany, czasami z innymi winogronami Bordeaux, syrah lub carménère. A jeśli chodzi o konkretne podregiony w Chile, każdy z nich ma tendencję do posiadania własnego specjalnego szczepu. Jest kilka miejsc, które warto wymienić, gdy mówimy o klasycznym chilijskim winie, zaczynając od Central Valley Maipo. Jest to chilijski odpowiednik kalifornijskiej doliny Napa, gdzie znajdują się winiarnie znane z produkcji cabernet sauvignon. Curico uprawia wszystkiego po trochu, w tym dużo białego wina, a Maule jest bramą do bardziej eksperymentalnego południa, gdzie wciąż znajdują się znaczące nasadzenia pais. Ale to Dolina Rapel jest idealnym połączeniem klasyki z innowacyjnością. Można ją podzielić na dwie strefy, dolinę Cachapoal i dolinę Colchagua, chociaż produkuje się tam dużo caberneta, to pochodzi z niej wysokiej klasy carménère.
Najmłodszymi podregionami są 30-letnie doliny Casablanca i San Antonio, część regionu Aconcagua, które ugruntowały swoją pozycję jako centra odmian dobrze sprawdzającym się w chłodnym klimacie, sauvignon blanc, chardonnay i pinot noir.
Podregiony
Przesuwając się z północy na południe tak możemy podzielić regiony winiarskie Chile:
Atacama
odmiany: różne białe odmiany z przeznaczeniem na brandy pisco
– Copiapó Valley
– Huasco Valley
Coquimbo
odmiany: chardonnay, syrah, cabernet sauvignon, sauvignon blanc
– Elqui Valley
– Limari Valley
– ChoapaValley
Aconcagua
odmiany: chardonnay, syrah, cabernet sauvignon, sauvignon blanc, pinot noir, merlot
– Aconcagua Valley
– Casablanca Valley
– San Antonio Valley
Central Valley
odmiany: chardonnay, syrah, cabernet sauvignon, sauvignon blanc, merlot, carménère, allcante bouschet, pais, cabernet franc
– Maipo Valley
– Cachapoal Valley
– Colchagua Valley
– Rapel Valley
– Curico Valley
– Maule Valley
Sur
odmiany: chardonnay, pinot noir, muskat aleksandryjski, pais
– ItataValley
– Bio-Bio Valley
Austral
odmiany: chardonnay, pinot noir
– Cautin Valley
– OsornoValley
Merlot czy nie merlot?
Kiedy francuscy imigranci przywieźli tu winogrona w XIX wieku, zasadzili dużo tego, co uważali za merlot. Ale w 1994 roku, po tym jak wystarczająco dużo osób zauważyło, że te wina w rzeczywistości nie smakują jak merlot, wkroczyła nauka o uprawie winorośli i ujawniła, że większość tego, co zostało zasadzone to w rzeczywistości tajemniczy, niejasny szósty szczep Bordeaux, carménère. Carménère ma wiele tych samych cech, które zwykle lubimy w merlot, średnio miękkie ciało, miękkie, ale obecne taniny, odpowiednia ilość kwasowości. Ma śliwkowy, ciemny malinowy i wiśniowy smak i bardzo dobrze przyjmuje nuty dębu, przypraw do pieczenia, nuty korzenne. Ale przez długi czas Carménère zbierano tutaj o wiele za wcześnie, ponieważ myślano, że to merlot. Zyskało więc reputację wina z zieloną smugą, zieloną papryką, eukaliptusem, liściem pomidora i zielonym pieprzem. Obecnie większość producentów zbiera carménère później i stara się stonować te nuty, przekształcając je w dymne, ziołowe podteksty, jednocześnie prowadząc na pierwszy plan wysuwają się czarne owoce, czerwone owoce, takie jak wiśnia i malina, a także ciemna czekolada, skóra i tytoń. Pièce de résistance to doskonale zintegrowane, aksamitnie miękkie taniny, które według winiarzy są cechą charakterystyczną tego szczepu.
Ciekawostki
Większość chilijskich winiarni, prawie 90%, znajduje się w obszarze Central Valley (Dolina Środkowochilijska), która jest położona w odległości kilku godzin od stolicy- Santiago. 1/3 Chilijczyków mieszka w Santiago. Chile położone jest na półkuli południowej dlatego winobranie przypada w okresie luty-kwiecień. 23 szczepy można uprawiać na terenie całego kraju. Winiarz ma możliwość dokwaszania (można dodawać do wina kwas winny), ale nie ma możliwości szaptalizacji. Prawo Chilijskie zezwala na nawadnianie winnic. Najczęściej woda do nawadniania pochodzi z górskich strumieni z Andów. Nawadnianie jest potrzebne Chilijskim winnicom od Atakamy do środkowej części Central Valley, w której za graniczną uznaje się Colchagua Valley. Znane wina czerwone : Casillero del Diablo, Gato Negro, Almaviva, 120 Santa Rita, Molina, 35South, Tarapaca. Znane wina białe : Casillero del Diablo, Don Leon, 120 Santa Rita.
Siedmiu producentów kontroluje 55% winiarstwa chilijskiego
– Concha y Toro
-Santa Helena
-Santa Rita
– San Pedro
-Viña Errázuriz
-Viña Santa Carolina
-Cousiño-Macul
Podsumowanie
Idealne warunki uprawy i wykorzystanie łatwo rozpoznawalnych szczepów, takich jak cabernet i merlot, szybko pomogły Chile przekształcić się z nieznanego kraju winiarskiego w międzynarodową potęgę winiarską. Trudno byłoby znaleźć inny region na świecie, który rozwijałby swój przemysł winiarski w tak szybkim tempie jak Chile. To centrum eksperymentów, różnorodności i dynamicznego wzrostu, jest tu ponad 400 winiarni. Większość chilijskich winiarni, prawie 90%, znajduje się w Central Valley, która znajduje się w odległości kilku godzin od stolicy- Santiago. Oznacza to, że możesz przylecieć do Santiago i dość łatwo odkrywać ten fascynujący kraj winiarski.